Xử lý hóa đơn mua của doanh nghiệp “bỏ trốn”

•  Trường hợp sử dụng hoá đơn, chứng từ mua, bán, được coi là không hợp pháp:

- Hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ mà thời điểm mua hàng hoá, dịch vụ phát sinh trước ngày xác định cơ sở kinh doanh bỏ trốn theo thông báo của cơ quan thuế, nhưng cơ quan thuế, cơ quan công an và các cơ quan chức năng khác đã có kết luận đó là các hoá đơn bất hợp pháp;

- Hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ mà tại thời điểm mua hàng hoá, dịch vụ phát sinh tuy chưa có thông báo của cơ quan thuế về việc cơ sở kinh doanh bỏ trốn, nhưng cơ quan thuế, cơ quan công an và các cơ quan chức năng khác đã có kết luận đó là các hoá đơn bất hợp pháp.

Theo công văn 1167/CT-TTHT ngày 4/5/2013

Khi phát hiện hóa đơn mua vào là mua của DN “bỏ trốn” thì cần xác định thời điểm phát sinh hóa đơn đầu vào đó là trước hay sau khi DN bỏ trốn. Tại Điểm 2.2, Công văn số 733/BTC-TCT ngày 24/6/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn:

+ Nếu hóa đơn phát sinh sau ngày DN bán hàng bỏ trốn thì DN không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào và không được tính vào chi phí hợp lý được trừ khi tính thuế TNDN.
+ Nếu hóa đơn phát sinh trước ngày DN bỏ trốn theo thông báo của cơ quan thuế và cơ quan thuế hoặc các cơ quan chức năng khác chưa đủ căn cứ để kết luận đó là hóa đơn bất hợp pháp thì cơ quan thuế phải thực hiện kiểm tra xác định đúng có hàng hóa, dịch vụ mua vào và yêu cầu cơ sở kinh doanh chứng minh và chịu trách nhiệm trước pháp luật về:

• Việc mua bán là có thật, có hợp đồng mua bán, văn bản chứng từ thanh lý hợp đồng (nếu có)
• Phiếu xuất kho,
• Phiếu nhập kho,
• Chứng từ thanh toán tiền; hàng hóa, dịch vụ mua vào của cơ sở bỏ trốn được sử dụng để phục vụ hoạt động kinh doanh đã bán ra
• Và đã kê khai thuế, có hạch toán kế toán đầy đủ, đúng quy định

=>Nếu chứng minh được những điều trên Thì DN được khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo hóa đơn mua hàng đó và tính vào chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.

• Về khấu trừ thuế GTGT: tại công văn 11797/BTC-TCT ngày 22/8/2014 hướng dẫn:

- Trường hợp DN chưa thực hiện kê khai khấu trừ thuế GTGT thì Cơ quan thuế thông báo bằng văn bản cho DN biết để tạm dừng kê khai khấu trừ thuế GTGT đối với các hóa đơn có dấu hiệu vi phạm pháp luật, chờ kết quả chính thức cơ quan có thẩm quyền. DN chỉ được thực hiện kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào đối với các hóa đơn không có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
- Trường hợp DN đã kê khai khấu trừ thuế GTGT thì cơ quan thuế thông báo bằng văn bản cho DN biết để kê khai điều chỉnh giảm số thuế GTGT đã khấu trừ.

- Trường hợp DN khẳng định việc mua bán hàng hóa và hóa đơn GTGT đầu vào sử dụng kê khai khấu trừ là đúng quy định thì DN phải cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật, đồng thời cơ quan thuế phải thực hiện thanh tra, kiểm tra tại DN để kết luận và xử lý vi phạm theo quy định. Kiểm tra, xác minh các nội dung sau:

+ Về hàng hóa: Hợp đồng mua bán hàng hóa (nếu có); hình thức giao nhận; địa điểm giao nhận; phương tiện vận chuyển; chi phí vạn chuyển; chủ sở hữu và nguồn gốc hàng hóa (trước thời điểm giao nhận hàng hóa).

+ Về thanh toán: Ngân hàng giao dịch; đối tượng nộp tiền; hình thức thanh toán, chứng từ thanh toán.

+ Về xuất, nhập khẩu hàng hóa: Tờ khai khải quan; chứng từ thanh toán qua ngân hàng; vận đơn (nếu có)

=>Như vậy, Về khấu trừ thuế GTGT đối với những DN có mua hàng hóa, sử dụng hóa đơn đầu vào trực tiếp của DN và DN trung gian ngừng kinh doanh, bỏ trốn khỏi địa điểm kinh doanh có dấu hiệu mua bán hóa đơn bất hợp pháp nhưng chưa có kết luận chính thức của cơ quan thuế hoặc các cơ quan chức năng, thì:

+ Hóa đơn chưa kê khai khấu trừ, chưa hạch toán chi phí thì tạm dừng kê khai và tính chi phí, chờ kết quả chính thức của cơ quan có thẩm quyền.
+ Hóa đơn trước đây đã kê khai khấu trừ, tính chi phí thì DN phải cam kết; chứng minh cũng như chịu trách nhiệm trước pháp luật việc mua bán là có thật, được cơ quan thuế thực hiện kiểm tra xác định thì hóa đơn đó đơn vị được khấu trừ thuế GTGT và tính vào chi phí khi tính thuế TNDN.

•  Về việc hoàn thuế GTGT: tại Công văn số 1752/BTC-TCT ngày 10/02/2014 hướng dẫn như sau;

- Trường hợp DN chưa được giải quyết hoàn thuế: thì tạm dừng hoàn thuế theo hướng dẫn tại điểm 3 CV số 13706/BTC-TCT. Chỉ thực hiện tạm dừng đối với số hàng hóa của hóa đơn có dấu hiệu vi phạm đang được cơ quan chức năng thanh tra, điều tra; số hóa đơn không thuộc diện có dấu hiệu vi phạm được thực hiện khấu trừ, hoàn thuế đầy đủ, kịp thời theo quy định.

- Trường hợp DN đã được hoàn thuế: thì cơ quan thuế thông báo bằng văn bản cho DN biết để kê khai điều chỉnh thuế GTGT. Trường hợp DN khẳng định việc mua bán hàng hóa và hóa đơn GTGT đầu vào sử dụng kê khai khấu trừ là đúng quy định thì DN phải cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật về hồ sơ kê khai, hoàn thuế GTGT của mình. Trên cơ sở đó cơ quan thuế thực hiện thanh tra tại DN để kết luận và xử lý vi phạm theo quy định. Trong quá trình thanh tra tại DN cơ quan thuế quản lý DN phải phối hợp với cơ quan thuế quản lý trực tiếp DN có dấu hiệu mua bán hóa đơn bất hợp pháp để kiểm tra hồ sơ kê khai của DN này, xác minh, kết luận hành vi vi phạm vủa DN liên quan đến các hóa đơn mà DN mua đã sử dụng để kê khai khấu trừ, hoàn thuế GTGT.

- Trường hợp qua thanh tra, kiểm tra phát hiện có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng pháp luật thuế, có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan thuế thực hiện lập và chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự.

- Trường hợp DN có sử dụng hóa đơn của DN liên quan đến các DN trung gian khâu trước có dấu hiệu vi phạm về sử dụng hóa đơn bất hợp pháp thì cơ quan thuế thông báo bằng văn bản cho DN biết để DN tự kê khai điều chỉnh thuế GTGT nếu DN mua bán hàng hóa trước đó có vi phạm. Trường hợp DN tự kiểm tra, đối chiếu với các khách hàng liên quan khẳng định việc mau bán hàng hóa và hóa đơn GTGT đầu vào sử dụng kê khai khấu trừ là đúng quy định thì DN phải cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật về hồ sơ kê khai, hoàn thuế GTGT của mình. Cơ quan thuế thực hiện hoàn thuế cho DN theo đúng quy trình, thủ tục quy định và phải tổ chức thực hiện kiểm tra ngay sau đó theo đúng quy định.

Lưu ý: Để tránh những rủi ro khi mua phải hóa đơn của DN bỏ trốn, cần kiểm tra tính hợp pháp của hóa đơn trong quá trình giao dịch. DN có thể tra cứu hóa đơn tại địa chỉ: http://www.tracuuhoadon.gdt.gov.vn/ để tra cứu các thông tin về hóa đơn bao gồm:

• Đơn vị phát hành hóa đơn, thời gian phát hành hóa đơn, thông tin về hóa đơn;
• Thông tin hóa đơn không còn gia trị sử dụng là các hóa đơn của người nộp thuế ngừng hoạt động, bỏ trốn mang theo hóa đơn…
• Thông tin hóa đơn đã báo mất, hủy, xóa bỏ trong quá trình sử dụng;
• Thông tin hóa đơn không có giá trị sử dụng qua kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan thuế

Nguồn : CÔNG TY KIỂM TOÁN NHẤT MINH